مدیریت ریسک در استارتاپ چیست

شما استارت آپی را آغاز کرده اید و به عنوان مدیر یک کسب و کار این را بدانید که کارمندان شما ، مشتریان شما ، همکاران و شرکای شما نگاه ویژه ای باید به شما داشته باشند تا مخصوصا در شرایط بحرانی ، عملکرد شما بتواند تاثیر مثبتی بر روحیه اطرافیان شما بگذارد .

فرض کنید یکی از کارمندان کلیدی شما که از ابتدای کار با شما بوده است و تمام جزییات کار را همراه شما بوده است ؛ مدتیست که خوب کار نمیکند و فعالیت چندانی ندارد.عملکرد نامناسب این شخص طبیعتا بر روی سایر کارمندان شما نیز تاثیر منفی خواهد گذاشت .

دراین شرایط شما دو راه حل را بررسی می کنید که آیا این کارمند را باید اخراج کنید و به همراه آن ریسک پیدا کردن جایگزین مناسب آن کارمند را به جان بخرید .

و راه دوم این است که او همچنان در شرکت بماند.ماندن این کارمند در شرکت نیز برای کسب و کار شما بیشتر ضرر خواهد بود و سودرسانی نخواهد داشت .

در اینجا چه راهکاری را عملی خواهید کرد ؟هر قدمی ممکن است به ضرر شما و شرکتتان تمام شود .

برای چنین مواقعی شما حتما باید مهارت مدیریت ریسک را بدانید و عمل کنید .

ارزیابی بازار

با توجه به نوع کسب و کار خود ، نیازهای بازار و سیستم عرضه و تقاضا را بررسی کنید . سعی کنید بر روی بازار یک دید جامع و کامل به دست آورید. رقبای خود را بشناسید ، محصولات و سرویس های مشابه را رصد کنید ، قیمت ها را در نظر داشته باشید و اگر محصول جدیدی را میخواهید معرفی کنید حتما نیازسنجی بازار و مشتریان را به خوبی انجام دهید .

تیم شما در استارتاپ

اعضای تیم تان را با انتخاب افراد مناسب تشکیل دهید. این تیم شامل شرکا،کارکنان، اعضاء مستقل، مشاوران و … خواهد بود. نتایج از طریق “مردم” به دست می آید. اینکه چقدر گروه خوب باشد و نحوه هدایت و مدیریت تیم، کلیدی برای موفقیت استارت آپ جدید شما است.

طرح کسب و کار در استارتاپ

برای کسب و کار خود حتما پلن داشته باشید و بدانید که در هر مرحله به چه صورت می خواهید عمل کنید .طرح کسب و کار شامل یک خلاصه اجرایی ، ارزیابی بازار ، توضیح محصول ، جزییات بازاریابی ، آنالیز رقبا و محصولات مشابه ، امور مالی و .. باشد.دقت داشته باشید طرح کسب و کار شما باید کامل و دقیق باشد .

منابع سرمایه در استارتاپ

اطمینان داشته باشید که برای کسب و کار خود سرمایه مالی مناسب داشته باشید و همچنین اقدام برای جذب سرمایه گزار نیز می تواند نکته مثبتی باشد .

اصول مدیریت ریسک در استارتاپ ها

اصول اولیه مانند فرم حقوقی کسب و کار (مالکیت، شراکت یا مشارکت)، توافقنامه سهامداران، امتیازنامه و حق تکثیر، ثبت (نام نویسی) شغل، حفاظت از نام تجاری خود، مقررات محلی، و غیره را تا جایی که امکان دارد نادیده نگیرید. همچنین انتخاب یک وکیل، حسابدار و مشاور کسب و کار برای رایزنی با شما در هنگام شروع کسب و کارتان ، می تواند عمل بسیار مفیدی باشد .

مسائل شخصی و خود ارزایابی در استارتاپ

آیا شما جرات کافی برای آغاز یک کسب و کار را دارید ؟ با ویژگی های شخصیتی خودتون آشنا هستید ؟ توانایی مدیریت دارید ؟ با ریسک جدیدی که انجام می دهید، زمان های سختی نیز پیش روی خود خواهید دید. هیچ تضمینی برای درآمد وجود ندارد و جریانات مالی نیز بالا و پایین بسیار دارد. اگر شروع به انجام یک کسب و کار کوچک کنید، ممکن است در این راه “تنها” نیز باشید. در حالی که این مسائل “شخصی” هستند، اما بسیار مهم اند. بهتر است برای پیشبرد و پیشرفت در کارتان به این سوالات جواب دهید.

در ادامه ما به موضوع ریسک و مدیریت ریسک در کسب و کار شما می پردازیم تا بتوانید دیدگاه جدیدی نسبت به مدیریت در خود ایجاد کنید .

ریسک در استارتاپ

ریسک، نوعی عدم اطمینان در رسیدن به نتایج دلخواه است. یعنی احتمال اینکه ما به هدفمان نرسیم یا حتی بدترین نتیجه ممکن را بگیریم. ریسک‌ها همه‌جا هستند؛ از یک کار ساده روزمره مانند رانندگی گرفته تا سرمایه گذاری‌های کلان اقتصادی. اما این‌ها دلیل نمی‌شود که ما کاری انجام ندهیم چون ریسک دارد. به‌هرحال ما می‌توانیم راهی را انتخاب کنیم که ریسک آن کمتر و امکان رسیدن به هدف بیشتر باشد.

مدیریت ریسک 

همهٔ ما در زندگی کاری و شخصی خودمان، با خطرات مختلفی مواجهیم که زندگی را برایمان پر از شرایط خاص و غیرقابل اعتماد کرده است. همان‌طور که بنجامین فرانکلین گفته است: در این جهان دربارهٔ هیچ‌چیز نمی‌توان قاطعانه و با اطمینان صحبت کرد، به‌جز مرگ و مالیات.

مدیریت ریسک دربارهٔ تمام اتفاقات امکان‌پذیری است که شاید برای شما هم اتفاق بیفتد. از روزی که تصمیم می‌گیریم برای رسیدن به یک هدف قدم اول را بر‌داریم تا زمانی که به نتیجهٔ دلخواهمان برسیم، اتفاق‌های زیادی می‌افتد که ما را در شرایط دشوار و خطرناک مختلفی قرار می‌دهد؛ اما هیچ‌کدام از ما مجبور نیستیم که بادبان‌های زندگی و کسب‌وکارمان را به دست سرنوشت بسپاریم.

مدیریت ریسک به زبان ساده یعنی اینکه ما بتوانیم با وجود شرایط خطرآفرین، باز هم به اهدافمان دست پیدا کنیم. به عبارت دیگر، به جای فرار کردن از خطراتی که سر راهمان وجود دارد، وارد میدان شویم و با مدیریت صحیح، خطر آن‌ها را تا حد ممکن کاهش دهیم.

فرآیند مدیریت ریسک شامل شناسایی، تحلیل، ارزیابی و کنترل ریسک است، تا نتایج نامطلوب حاصل از آن‌ها حداقل شود. در این راه، ما حوادث قابل پیش‌بینی یا ناگهانی را به‌طور همه‌جانبه در نظر می‌گیریم و تلاش می‌کنیم که با کسب دانش و آگاهی، خطرات را به یک موقعیت بهتر و سودآور تبدیل کنیم. گاهی اوقات، برای کاهش ضررهای یک اتفاق خطرآفرین، مسیر ما کاملاً تغییر می‌کند ولی مطمئناً مسیر جدید خطر کمتری دارد.

نتیجه

مدیریت ریسک می‌خواهد به ما بگوید قرار نیست از کارهای پرخطر فرار کنیم، قرار است با احتیاط در مسیر حرکت کنیم و جوری پیش برویم که کمترین ریسک را داشته باشیم. حالا بگویید ببینم شما ریسک‌پذیر هستید یا ریسک‌گریز؟ اگر ریسک‌پذیر هستید، از آن ریسک‌پذیر‌های حواس‌جمع یا بی‌برنامه؟

مدیریت ریسک در استارتاپ 

شما همیشه در معرض خطر هستید. همین الآن که نفس می‌کشید، ممکن است یک ذره آلوده وارد تنفس شما شود و شما را بیمار کند. ما در هر لحظه با انجام هر کاری در واقع ریسک می‌کنیم. هیچ فرقی نمی‌کند که در خانه در حال استراحت باشیم، یا در حال مدیریت کردن کارمندان دفتر کارمان باشیم؛ بنابراین همیشه باید پیش از اقدام برای هر کاری، خوب فکر کنیم، جوانب را بررسی کنیم، آگاهانه تصمیم بگیریم و منطقی عمل کنیم. با انجام این مراحل، احتمال به موفقیت در کاری که نتیجهٔ آن برایمان اهمیت دارد، بیشتر خواهد شد.

داشتن مدیریت ریسک موضوعی حیاتی است؛ زیرا مانع به وجود آمدن بحران‌ها می‌شود. با وجود مدیریت ریسک، اگر بحران خاصی هم ایجاد شود، آسیب‌ها و ضررهای ناشی از آن به حداقل می‌رسد. این مسئله در کسب‌وکار بسیار پراهمیت‌تر است، زیرا باعث کاهش ضررهای مالی و جلوگیری از هدر رفتن زمان برای رسیدن به اهداف اصلی کسب و کار می‌شود.

برای مدیریت کردن ریسک‌ها در کسب‌وکار خود، بهتر است ابتدا یک مدیر پروژهٔ متخصص و باتجربه استخدام کنید. سپس از او بخواهید که تمام موارد ریسک‌آفرین را بررسی و جمع‌آوری کند. فهرست جامعی از ریسک‌ها تهیه و در جلسه‌ای که با مدیران ارشد کسب‌وکارتان برگزار می‌کنید، به بررسی آن‌ها بپردازید. در این جلسه، مواردی را که توسط سایر مدیران نیز مطرح می‌شود به فهرست جامع گردآوری شده اضافه کنید و از مدیر پروژه بخواهید مجدداً همهٔ آن‌ها را بررسی کند.

هر چند که احتمالاً همهٔ خطرات موجود در فهرست جمع‌آوری به وقوع نمی‌پیوندد؛ اما این فهرست می‌تواند به‌عنوان منبعی کامل برای ایجاد ذهنیت اولیه در ذهن همهٔ افراد حاضر در تیم شما به کار گرفته شود و آمادگی آن‌ها را برای مواجهه با بدترین رویدادهای کاری افزایش دهد. در ادامه به توضیح 8 مرحله‌ای می‌پردازیم که انجام آن‌ها برای اجرای صحیح و کاربردی مدیریت ریسک‌ ضروری است:

• مرحله اول : محلی برای ثبت ریسک ها

برای ثبت ریسک‌ها و خطرات احتمالی، سیستمی ایجاد کنید. این سیستم باید به‌گونه‌ای باشد که به‌آسانی بتوان ریسک‌ها را بر اساس تاریخ ثبت، شرح خطرات، احتمالات مرتبط، تأثیر خطرات، وضعیت آن‌ها و چگونگی مقابله با آن‌ها ثبت و نگهداری کرد.

• مرحله دوم : شناسایی خطرات

با کمک تیم مشاوره خود ، انواع خطرات را شناسایی کنید و مطمئن باشید که همه افراد تیم به اندازه کافی برای مقابله با این خطرات آمادگی دارند .

دقت داشته باشید که ریسک‌ها حتماً نباید ناگهانی و اتفاقی باشند. گاهی یک تصمیم آگاهانه هم با ریسک همراه است. مثلاً افزایش میزان تولید یک کارخانه به ظاهر خیلی کار خوب و مثبتی است ولی مدیر کارخانه می‌داند که با این تصمیم، باید ریسک خرابی دستگاه‌ها و خوابیدن خط تولید را هم در نظر بگیرد.

• مرحله سوم : شناسایی فرصت های مختلف

وقتی که در حال شناسایی ریسک‌ها هستید، ناخودآگاه فرصت‌هایی در دل آن‌ها می‌بینید. فرصت‌های جدید، تمام رویدادهایی هستند که به نحوی می‌توانند بر پیشبرد اهداف و پروژه‌های شما تأثیر مثبت بگذارد. این کار کمک می‌کند که برای بهره‌برداری از فرصت‌های مثبت برنامه‌ریزی کنید و همان‌طور که برای اتفاقات ناگوار آماده می‌شوید، برای فرصت‌های مثبت جدید و ناگهانی نیز آماده شوید.

• مرحله چهارم : آنالیز خطرات

در این مرحله، تحلیل کنید که احتمال وقوع این خطرات چقدر است و اینکه هر کدام از آن‌ها چه اثر مخربی روی کار شما دارند.

مثلا برای اینکه میزان زیان یک ریسک را تخمین بزنید، برآورد کنید که هر ریسکی که اتفاق بیفتد، چقدر به شما خسارت مالی وارد می‌کند و مقابله با آن نیاز به چه مقدار هزینه دارد.

البته توجه داشته باشید آسیب‌های یک خطر، فقط مالی نیست؛ معیارهایی دیگری مانند زمان و کیفیت نیز وجود دارد که باید بررسی شود. مثلاً از کار افتادن خط تولید چقد زمان را هدر می‌دهد، چقدر هزینه برمی‎دارد و چه تأثیری در کیفیت کار کارکنان دارد.

در واقع تحلیل ریسک باعث می‌شود که  آسان‌تر به راه‌حل‌های مناسب برای رفع آن‌ها دست پیدا کنید.

• مرحله پنجم : رتبه بندی خطرات

بفهمید کدام ریسک‌ها مهم‌ترند که برای پیشگیری از آن‌ها بیشتر وقت بگذارید. خب چگونه این کار را انجام می‌دهید؟ خیلی راحت. یادتان نرفته که در مرحله قبل احتمال وقوع ریسک و میزان اثرگذاری آن را بررسی کردید. خب حالا همان اطلاعات می‌شود معیار رتبه‌بندی ریسک‌های موجود؛ یعنی ریسک‌هایی که احتمال وقوع بیشتر و نتیجه مخرب‌تری دارند در رتبه بالاتری قرار می‌گیرند و اولویت با حل آن‌ها خواهد بود.

توجه خود را روی آن دسته از خطراتی که احتمال وقوع و تأثیرگذاری زیادی دارند، متمرکز کنید. اگر به ماتریس تحلیل ریسک توجه کنید، این ریسک‌ها با رنگ قرمز مشخص شده‌اند. شناسایی این دسته از ریسک‌ها برای هر کسب‌وکاری بسیار اهمیت دارد، زیرا بیشترین صدمه را به کار شما وارد می‌کنند و جبران خسارت‌های  آن‌ها بسیار سخت است.

• مرحله ششم : راه حل

بعد از شناسایی، تحلیل و رتبه‌بندی ریسک‌ها، نوبت یافتن روش‌های مقابله با آن‌ها است. در این مرحله فکر کنید که برای مقابله با هر ریسک چه تکنیکی می‌توانید استفاده کنید یا اگر راه‌حلی وجود ندارد، چه برنامه‌ای می‌توانید داشته باشید تا ضرری که به شما می‌رسد به کمترین حد ممکن برسد.

مثلاً برای رفع خطری مانند آتش‌سوزی، می‌توانید از راه‌حلی مانند بیمهٔ آتش‌سوزی استفاده کنید تا زیان مالی را کاهش دهید. خب این مثال کاملاً مشخص بود اما در مثال کارمند نالایق اول مقاله، هر دو راه‌حل شما (اخراج یا ادامه کار) ریسک‌های خاص خودش را داشت؛ بنابراین شما باید راهی را انتخاب کنید که ضرر کارتان کمتر شود.

در مجموع، استراتژی‌هایی برای کاهش ضررها و زیان‌های ناشی از مواجهه با خطرات را تدوین کنید و برای مواجه شدن با جدی‌ترین خطرات، برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهید.

• مرحله هفتم : برای مقابله با هر ریسک ، فردی را انتخاب کنید

برای مقابله با هر ریسک، یکی از اعضای تیم خود را با توجه به توانایی‌ها و روحیاتش انتخاب کنید. فرد انتخاب شده باید خود را از همهٔ جهت‌ها برای مقابله با ریسک مشخص‌شده آماده کند. به این ترتیب بهترین نوع همکاری برای مقابله با خطرات پیش‌بینی‌شده بین افراد حاضر در کسب‌وکارتان شکل می‌گیرد و نتایج مفیدتری حاصل می‌شود.

• مرحله هشتم : به روززسانی خطرات

در مراحل قبلی، فهمیدید که ریسک‌های کسب‌وکارتان چیست و اگر اتفاق بیفتند چه نتایجی ناخوشایندی ممکن است در انتظار کسب‌وکارتان باشد. اگر این مسئله را به‌خوبی درک کرده باشید، الآن بیشتر از قبل تأکید دارید که باید حسابی حواستان به ریسک‌های احتمالی باشد که کار دستتان ندهند. حداقل یک بار در هفته به همراه تیم خود، خطرات و ریسک‌های مختلف را بررسی و به روز رسانی کنید و این کار را به‌عنوان یک کار مداوم و همیشگی انجام دهید. همیشه گزارش کاملی از خطرات موجود داشته باشید و مرتب آن‌ها را زیر ذره بین قرار دهید تا هم پیشگیری کرده باشید و هم در صورت وقوع، در زمان مناسب اقدامات لازم را انجام دهید.

با برگزاری مرتب جلسات با اعضای تیم کسب‌وکار خود، مطمئن شوید که همهٔ افراد دربارهٔ خطرات و ریسک‌های احتمالی اطلاعات لازم و کافی را دارند و در مورد روش‌ها و برنامه‌ریزی‌های مشخص شده برای مقابله با هر خطر توجیه شده‌اند. اینکه همهٔ افراد یک تیم از چنین موضوع مهمی باخبر باشند و از تغییرات اعمال شده بر بخش‌های مختلف آن آگاهی پیدا کنند، باعث پیشرفت بهتر کار و انجام اقدامات مؤثرتر در هنگام بروز خطرات می‌شود.